‘दलहरुले कबुल गरेको समयावधिभित्रै नयाँ संविधान निर्माण गर्नुको विकल्प बाँकी छैन,' राष्ट्रपतिको शुभकामना सन्देशमा भनिएको छ, ‘किनभने छ–सात वर्षदेखि बाटो हेरिरहेका जनता अब बाचा र आश्वासन होइन, नयाँ संविधानकै प्रतीक्षामा छन्।'
अघिल्लो संविधानसभाबाट नयाँ संविधान निर्माण हुन नसकेको तर्फ दलहरुको ध्यान केन्द्रित गर्दै राष्ट्रपतिद्वारा जारी शुभकामना सन्देशमा भनिएको छ, ‘संविधानसभाबाट अपेक्षित अवधिमा संविधान बन्न नसक्दा राष्ट्रको मनोबलमा प्रतिकूल असर पर्न गएको तथ्यप्रति यहाँको ध्यान जानु उचित हुन्छ।'
संविधान निर्माणले नै मुलुकको भविष्य निर्माणको जग अढिएको स्मरण गराउँदै राष्ट्रपति यादवले नयाँ संविधान लोकतान्त्रिक, समावेशी र सन्तुलित हुनुपर्नेमा जोड दिएका छन्। ‘राष्ट्रिय एकता र अखण्डता तथा सामाजिक सद्भाव र सामञ्जस्यको सुदृढीकरण हुनुपर्ने कुरामा अवश्य पनि विमति हुनेछैन,' सन्देशमा छ, ‘राज्यको पुनः संरचना, सरकारको स्वरुप वा प्रणाली, निर्वाचन पद्धति, समावेशिताजस्ता विषयमा हामीले सर्वप्रथम आफ्नै देशको इतिहास र अनुभवका आधारमा टुंगोमा पुग्ने प्रयत्न गर्नुपर्छ।'
राष्ट्रपतिले संविधान निर्माणका विषयमा मित्रराष्ट्र तथा विश्व समुदायको अनुभव र अभ्यासलाई आफ्नो अनुकूल उपयोग गर्नुपर्नेतर्फ दलहरुको ध्यान खिच्दै भनेका छन्, ‘नयाँ संविधान निर्माण हाम्रा लागि, हामीले नै गर्ने हो,' भन्नेमा कुनै पनि नेपालीलाई द्विविधा हुनुहुँदैन।'
सार्वभौम अधिकार प्राप्त गरी आफ्नो भाग्य आफैं निर्माण गर्ने नेपाली जनताको छ दशकसम्मको संघर्ष, त्याग र बलिदानबाट प्राप्त उपलब्धिलाई संस्थागत गर्न दलहरु चुक्दै आएको स्मरण गर्दै राष्ट्रपतिले संविधान निर्माणपछि मात्र सबै उपलब्धिहरु संस्थागत हुने जनाएका छन्। ‘पछिल्लो निर्णायक जनआन्दोलन, ०६२/६३ का प्रमुख उपलब्धि– लोकतान्त्रिक गणतन्त्र, संघीयता, धर्मनिरपेक्षता, समावेशिता आदिलाई सात वर्ष बित्दासम्म पनि जनअनुमोदित संविधानको अंग बनाउन सकिएको छैन,' सन्देशमा भनिएको छ, ‘एकपछि अर्को ठूलो जनआन्दोलन तथा स्वतन्त्र आमनिर्वाचन सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्न सक्षम हामी नेपाली त्यस्ता आन्दोलन र निर्वाचनबाट प्राप्त परिणामलाई चुस्त रुपमा संस्थागत गर्नचाहिँ किन पछि पर्छौं?,' यस विषयमा यही प्रश्नमार्फत हामी सबैले आत्मसमीक्षा गर्नु जरुरी भएको छ।'
त्यस्तै, प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाले दलीय सहमतिका आधारमा लोकतान्त्रिक संविधान निर्माणमा जुट्न सबै राजनीतिक दललाई आग्रह गरेका छन्। गणतन्त्र दिवसको अवसरमा बुधबार शुभकामना सन्देश जारी गर्दै प्रधानमन्त्री कोइरालाले संविधानसभामार्फत समयमा नै लोकतान्त्रिक संविधान निर्माण गरी मुलुकलाई आर्थिक समृद्धिको बाटोमा अघि बढाउनुपर्ने पनि जनाएका छन्।
‘सबै नेपालीमा सहमति, सहकार्य, एकता र मेलमिलापको वातावरण सिर्जना गर्दै इमानदार प्रयत्नसाथ संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक संविधान ल्याउने र देशमा शान्ति र राजनीतिक स्थायित्व कायम गर्दै विकासलाई गति दिन समर्पित हुनका लागि प्रेरणा दिन सकोस्,' प्रधानमन्त्रीको शुभकामना सन्देशमा भनिएको छ।
पूर्व प्रतिबद्धताअनुसार एक वर्षभित्र संविधान निर्माणका लागि सबैको प्रयास जारी रहेको उल्लेख गर्दै प्रधानमन्त्री कोइरालाको सन्देशमा छ, ‘संविधान सभाले एक वर्षभित्र संविधान जारी गर्ने जुन संकल्प छ, त्यसलाई सघाउन सरकारले सतत प्रयत्न गरिरहेको छ।' अघिल्लो संविधानसभाले गरेका कामको स्वामित्व ग्रहण गर्नेसहितका काम संविधानसभा र व्यवस्थापिका संसदले गरिरहेको प्रधानमन्त्री कोइरालाले स्मरण गरेका छन्।
उनले नागरिकलाई सहज र सरल रुपमा बिना झन्झट छिटोछरितो सेवा र सुविधा प्रवाह गर्न सरकार आतुर रहेको पनि दाबी गरेका छन्।
मन्त्रिपरिषद्का पूर्वअध्यक्ष खिलराज रेग्मीले पनि सातौँ गणतन्त्र दिवसका अवसरमा बुधबार एक शुभकामना सन्देश जारी गर्दै संविधानसभाबाट संविधान निर्माण गर्ने जनताको चाहना पूरा हुने विश्वास व्यक्त गरेका छन्। राजनीतिक दलहरुको पूर्व प्रतिबद्धताअनुसार एक वर्षभित्र संविधान निर्माणमा लाग्न आग्रह गर्दै रेग्मीको सन्देशमा भनिएको छ, ‘संविधान निर्माणलाई देशको एकमात्र प्रमुख उद्देश्य बनाई संविधानसभा गठन भएको एक वर्षभित्र संविधान जारी गर्ने लक्ष्यका साथ क्रियाशील हुन समस्त राजनीतिक दल, नेतागण तथा संविधानसभाका सदस्यहरुलाई आग्रह गर्दछु।'
जारी राजनीतिक संक्रमणकालको अन्त्यले मात्र गणतन्त्रको संस्थागत विकास गर्न सकिने रेग्मीले स्मरण गराएका छन्।
त्यस्तै, एकीकृत माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी अध्यक्ष सूर्यबहादुर थापाले पनि छुट्टाछुट्टै सन्देश जारी गर्दै गणतन्त्र दिवसको शुभकामना दिएका छन्।
यसैबीच चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङ र प्रधानमन्त्री ली खछ्याङले सातौं गणतन्त्र दिवसका अवसरमा राष्ट्रपति यादवलाई बधाई तथा शुभकामना सन्देश पठाएका छन्। चिनियाँ राष्ट्रपतिले हिमाल र नदीले जोडिएका चीन र नेपाल आत्मीय छिमेकीका रुपमा प्राचीनकालदेखि रहेको स्मरण गर्दै दुवै देशका जनताबीचको मैत्री अत्यन्त पुरानो रहेको उल्लेख छ। नेपालको स्वतन्त्रता, सार्वभौमिकता र क्षेत्रीय अखण्डता रक्षाको प्रयासमा चीनको दह्रो समर्थन रहेको उल्लेख गर्दै दिगो स्थायित्व र विकास हासिल गर्न शीघ्र संविधान निर्माणको प्रक्रिया पूरा हुने आशा व्यक्त गरिएको छ।
त्यसैगरी, प्रधानमन्त्री लीले प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालालाई सन्देश पठाउँदै नेपाल चीनको असल छिमेकी, असल साझेदार भएको उल्लेख छ। ‘नेपालले अख्तियार गरेको ‘एक चीन' नीतिप्रति कृतज्ञता ज्ञापन गर्दै राष्ट्रिय परिस्थितिअनुसार नेपाली जनताले रोजेको सामाजिक पद्धति एवं विकासको मार्गको चीन समर्थन र सम्मान गर्छ,' सन्देशमा भनिएको छ।
यसैबीच, राष्ट्रपति रामवरण यादवले बिहीबार राष्ट्रपति भवन शीतल निवासमा जलपान समारोहको आयोजना गरेका छन्। राष्ट्रपति यादवले विगत वर्षमा जस्तै बिहीबार अह्नवान ४ बजे गणतन्त्र दिवसको अवसरमा जलपान आयोजना गरेका हुन्। राष्ट्रपति यादवले गणतन्त्र स्थापना भएको जेठ १५ का दिन हरेक वर्ष शीतल निवासमा जलपान समारोह आयोजना गर्दै आएका छन्।